Zidane: kopstoot en kopballen maakten Fransman beroemd

Een kopstoot en twee kopballen markeren de hoogte- en dieptepunten in de carrière van Zinédine Zidane. Laten we beginnen met die kopballen. In zijn onderhoudende boek ‘Mannen van de bal’ vertelt journalist Simon Kuper, dat de Franse stervoetballer vroeger wegdook als de trainer van Cannes, zijn toenmalige club hem als vijftienjarig jochie een bal naar zijn hoofd gooit. Dat Zidane twee keer zou scoren in de WK-finale is sowieso al een verhaal uit een jongensboek. Dat hij dat ook nog deed met zijn hoofd lijkt werkelijk te mooi om waar te zijn.

Coole Zidane toont zich met kopstoot een heethoofd

Die kopstoot van Zinédine Zidane is een ander verhaal. Tijdens de finale van het wereldkampioenschap voetbal van 2006, op 9 juli ontstond er plotseling kortsluiting in het hoofd van Zinédine Zidane. Zidane blijkt een heethoofd, terwijl hij aan het begin van de finale nog heeft laten zien hoe cool hij kan zijn. In de zevende minuut stuurde hij de bal via de onderkant van de lat met een subtiele Panenka over de keeper. De bal lijkt uit het doel te stuiteren, maar gaat bij nader inzien juist over de doellijn. Het is 1-0 voor Frankrijk.

Subtiliteit van de Panenka pas bij Zidane

De subtiliteit de de druk van de Panenka in de finale van een wereldkampioenschap past naadloos in de carrière van Zidane. In de film ‘Zidane: A 21st Century Portrait’ mogen we een wedstrijd lang naar hem kijken. We zien de Franse voetbalgod zachtjes dribbelen, kijken, wijzen en vooral eindeloos zijn omgeving scannen. Waar hij kijkt weet je niet, zijn ogen vallen onzichtbaar weg in de donkere schaduw van zijn oogkassen, maar steeds heeft hij de ruimte gezien. Als hij de bal krijgt, geeft hij die meestal na twee drie tikkies alweer door. Zijn dribbels en schijnbewegingen maakten de oud-speler van Real Madrid wereldberoemd, maar zijn overzicht en snelle passes brachten de Fransman het wereldkampioenschap van 1998.

Tijdens de WK-finale van 1998 kopt Zidane twee corners binnen

Op 12 juli 1998 legt Zidane voor 75 duizend toeschouwers in Parijs met twee kopdoelpunten de basis voor een 3-0 overwinning op Brazilië. In de 27ste minuut komt hij een hoekschop binnen van Emmanuel Petit vanaf de rechterkant van het veld. In de 46ste minuut, vlak voor rust, flikt hij het kunstje opnieuw. Dit keer kopt hij met het hoofd een corner binnen van  Youri Djorkaeff. Zidane kust juichend zijn shirt. Twee jaar later wordt hij met Les Bleus ook nog eens Europees Kampioen.

Na het WK van 1998 is hij de populairste Fransman

Na het WK van1998 stond Zidane decennialang op één bij verkiezingen van de populairste Fransman. De overwinning van de multiculturele les Bleus werd gezien als een symbool voor een betere Franse samenleving waarin zwart en wit niet alleen op het veld samen zouden spelen, maar ook daarbuiten een zouden zijn.
In een interview met de Telegraaf vertelde de Fransman in 2000 over zijn afkomst. De buurt waar ik ben opgegroeid had zeker geen goede naam. Geweld, vechtpartijen kwamen regelmatig voor. Ik wist dat ik er moest opletten. Misschien dat ik daarom altijd een stille jongen ben geweest. Tegen mensen die ik niet helemaal vertrouwde, zei ik nooit meer dan ‘bonjour’ of ‘bonsoir’. Dan kan je ook maar weinig overkomen. Ik ben nooit een kwajongen geweest, al had ik natuurlijk met mijn kameraden genoeg plezier. We bleven in onze wijk, want daar voelden we ons veilig. De onderlinge controle was enorm. Al met al was het een aparte sfeer. Vooral omdat er zoveel verschillende culturen samenleefden. Het begrip racisme heb ik nooit gekend.

Trucjes op een plein in Marseille

Zidane groeide op in Castellane, een arme buitenwijk van Marseille, hij was de jongste in een gezin van vijf kinderen. In hun biografie over Zidane schrijven Patrick Fort en Jean Philippe dat hij als jochie soms al in slaap viel in een innige omhelzing met de bal. Voetballen deed hij op het Place de la Tartare, het betonnen plein dat grenst aan het appartement waar hij woonde. De ontwikkeling van de Fransman is een mooie mix van het intensief oefenen op een speelse manier dat cruciaal is gebleken in zoveel sportcarrières. ‘Ik was op de Place de la Tartare lang niet de enige goede voetballer’, vertelt hij in zijn biografie. ‘Ik was wel de enige die nooit ophield.’ Zijn vader Ismail moest dag en nacht werken om zijn kinderen te onderhouden. Om geld te besparen knipte hij zelf de haren van zijn kinderen.

Thuis slaapt Zidane met de bal in omhelzing

Niet het winnen, maar de trucjes waren voor Zinedine Zidane het belangrijkst tijdens het voetballen op het Place de la Tartane. Elke dag oefende hij de schijnbeweging die later zijn naam zou krijgen: een pirouette waarbij een speler eerst lichtjes op de bal gaat staan, om daarna 360 graden om zijn as te draaien en de bal met de andere voet even lichtjes mee te nemen.

Kopstoot maakt wreed einde aan carrière gracieuze voetballer

Toch komt de carrière van een van de mooiste voetballers die ooit op de wereld rondliep op 9 juli wreed ten einde. In de 19e minuut is Frankrijk de voorsprong alweer kwijt. Marco Materazzi torent hoog boven de verdedigers uit en kopt een hoekschop binnen van Andrea Pirlo. In de twintigste minuut van de verlenging is er dan de legendarische confrontatie tussen beide doelpuntenmakers. Op een of andere manier geprovoceerd plant Zidane zijn kale kop zo hard tegen de borstkas van Materazzi ter aarde stort. Ietwat theatraal misschien, met zijn voeten hoog van de grond, maar zacht was die kopstoot zeker niet. Even daarvoor heeft Materazzi de Fransman even vastgepakt, misschien zelfs in zijn borst geknepen.

Opmerking over moeder en zus ontlokte Zidane kopstoot

‘Hij trok aan mijn shirt, waarna ik hem zei dat hij daarmee moest stoppen’, zo vertelde Zidane 14 jaar later op de Franse tv.’Ik vertelde hem dat hij mijn shirt na de wedstrijd zou kunnen krijgen als hij die zo graag zou willen.. Hij reageerde met heel harde woorden welke hij meerdere keren herhaalde. Woorden die meer pijn deden dan daden.’

Liplezers hebben vaak geprobeerd de precieze tekst uit de mond van Materazzi vast te leggen, maar dat is nooit gelukt en Zidane heeft zijn levenlang geweigerd precies te zeggen waardoor hij zo beledigd was. ‘Woorden over mijn moeder mijn zus’, aldus Zidane. ‘Het zijn woorden die ik niet wil herhalen. Nadat ik het de eerste keer hoorde wilde ik van hem weglopen maar hij bleef het maar herhalen. Je hoort het dan nog een tweede keer. En bij een derde keer knapte er iets in mij. Ik was nog liever in mijn gezicht geslagen dan dat ik deze woorden had moeten horen.”

Zidane maakte excuses voor zijn kopstoot

Zidane heeft uiteindelijk op de Franse nationale televisie zijn excuses aangeboden voor de kopstoot. ‘Het was een daad die niet goed te praten valt, zeker niet als je weet dat er zo veel mensen en kinderen kijken’, Zidane. ‘Ik wil mijn excuses daarvoor aanbieden. Maar spijt? Als ik spijt had, zou ik daarmee zeggen dat hij het recht had om die woorden uit te spreken. Dat kan ik niet doen. Mensen kijken altijd naar de reactie, maar zonder provocatie zou er ook geen reactie zijn. Óók de provocatie zou bestraft moeten worden. Denk je nou echt dat ik zo’n actie in de WK-finale zou doen als er niets ernstigs aan vooraf zou zijn gegaan? Er waren nog maar tien minuten te spelen: in de finale én in mijn carrière.’

Materazzi: Kopstoot was sluitstuk van lange confrontatie

Materazzi heeft zijn weerwoord gegeven in de Italiaanse pers. ‘Ik zag de kopstoot van Zidane niet aankomen. Dat was mijn geluk, want als ik het wel aan zag komen, hadden we allebei de kleedkamers op kunnen zoeken.” Volgens Materazzi was de botsing in de 110de minuut het sluitstuk van een lange wedstrijd waarin beide spelers voortdurend de confrontatie zochten. ‘Volgens Gennaro Gattuso moest ik Zidane korter dekken waarna hij pissig werd en vertelde dat hij later zijn shirt zou geven. Ik zei dat ik liever zijn zus zou nemen.’

Saillant detail is dat de moeder van Zidane tijdens het spelen van de WK-finale in het ziekenhuis lag. Materazzi zette na afloop van de finale ook nog een bericht op zijn website waarmee hij Zidane bedankte. De Fransman bleef jarenlang boos maar toen ze elkaar in 2010 tegenkwamen in een hotel in Milaan schudden beide heren elkaar dan toch maar de hand.

Controverse rond kopstoot Zidane is altijd gebleven

Nadat Zidane met rood van het veld was gestuurd moest hij van een afstand toekijken hoe Les Bleus het wereldkampioenschap uit handen gaf. Marco Materazzi was een van de doelpuntenmakers in de Italiaanse overwinning: 5-3 na strafschoppen.

De controverse rond de kopstoot van Zidane is altijd gebleven. In 2012 onthulde de Algerijnse kunstenaar Adel Abdessemed een beeld van de kopstoot. Hij wil daarmee laten zien dat helden ook een duistere kant hebben, zo zei hij tegen de Franse krant le Figaro. Abdessemed vertrok in 1994 uit zijn geboorteland na een golf van politieke aanslagen. Het bronzen beeld stond in 2013 een maand lang in Qatar, maar werd daar weggehaald. Als reden werd aangevoerd dat de islam het verbeelden van mensen verbiedt. Het beeld reisde daarna over de wereld, maar werd kort voor het wereldkampioenschap van 2022 alsnog teruggehaald naar Qatar.