Beste voetbalboeken: Gijp is het grappigst Kieft, is het sappigst

Welk voetbalboek moet je kiezen? Het wemelt op het internet van de lijstjes met beste voetbalboeken. Prachtig zo’n rangschikking, maar voetbalboeken zijn er in zoveel soorten en maten, dat het vaak lastig is om de een boven de ander te stellen. Daar komt bij dat top-10 lijstjes met voetbalboeken hoogstpersoonlijk zijn. Je kunt een voetbalboek met rode oortjes uitlezen, omdat het grappig is, mooi geschreven, meeslepend of zelfs heroïsch. Zelfs binnen die categorieën zullen smaken verschillen, maar het helpt in elk geval om een goede keuze te maken. Kieft van Michel van Egmond is het sappigste voetbalboek aller tijden. Gijp is het grappigst. Futebol is het beste voetbalboek over Brazilië, Fever Pitch het mooiste over clubliefde en Lieneke Dijkzeul schreef het beste voetbalboek voor de jeugd.

Het grappigste voetbalboek: Gijp van Michel van Egmond (2012)

Een oplage van 10.000 exemplaren voor een voetbalboek? Dat wordt lastig dacht voetbalboeken uitgever Dick Holstein toen hij in het voorjaar van 2012 een boek wilde uitbrengen over Rene van der Gijp. Hij bepaalde de eerste druk op 7.500, dat was veiliger. Van het boek Gijp uit 2012 van Michel van Egmond zijn intussen 350.000 exemplaren verkocht. De opvolger van dat boek De wereld volgens Gijp (2016) doet het ook uitstekend.

In het voetbalboek ‘Gijp’ van Michel van Egmond leven lezers mee met deze op televisie bejubelde grapjas die alleen thuis de strijd aan moest met zware inzinkingen, maar het zijn toch vooral Gijps anekdotes, observatievermogen, brutale grollen en humoristische typeringen die maken dat je deze boeken in een ruk uitleest.

Over Arjen Robben, die al geblesseerd raakt als-ie iets te hard zijn tandjes poetst. Of over Hans van Breukelen: ‘Die jongen [had] zó veel spanning op zijn lijf staan, dat hij bij het douchen niet eens nat werd’. Als Van der Gijp na een lezing in de provincie een hoge officier van de marechausse tegen het lijf loopt, vraagt hij: ‘en hoe lost u dat nou op met vakanties? Speldt u ze dan gewoon op uw zwembroek.’

Meer grappige voetbalboeken:

• De wereld volgens Gijp (2017)
• Mannen van de bal (2014)
• Toen godenzonen niet bestonden (2021)

Lees hier meer over grappige, humoristische voetbalboeken.

Het sappigste voetbalboek: Wim Kieft van Michel van Egmond (2014)

Laten we eerlijk zijn, voetbalboeken die het levensverhaal vertellenden grote spelers zijn vaak om van te smullen. Veel profvoetballers hebben de status van popidolen en . Als ze willen kunnen ze het leven van sex drugs & rock ’n roll leven dat daarbij hoort. Johan Derksen, oud-hoofdredacteur van de Voetbal International bedacht zich als één van de eersten dat er in Nederland een groot lezerspubliek bestaat dat zou smullen van deze levensverhalen. Mits voetballers bereid zijn om daar eerlijk over te vertellen.

Eerlijk vertellen, dat doet Wim Kieft in zijn autobiografie, opgeschreven door Michel van Egmond, al heeft hij bepaalde details verzwegen om zijn kinderen niet te kwetsen.
Van Egmonds droge humor geeft het levensverhaal een lichte toon, maar toch is Kieft een inktzwart boek. Zijn kopbal van Kieft komt in het boek meermalen voorbij, maar Kieft is eerder het relaas van een ex-junkie over de gevaren van verslaving.
Twintig jaar lang was hij eraan verslaafd. Hij loog, stal, bedroog en maakte relaties met zijn naasten kapot. Zijn dealers slaan hem in elkaar omdat hij schulden bij hen heeft. Het boek was een manier om zijn schuldeisers af te betalen. Fred Rutten trok Kieft uit het moeras door hem te vragen of hij bij PSV spitsentrainer wilde worden. Voorlopig tenminste, want aan het eind van het boek neemt de hoofdpersoon een onheilspellend wijntje. Eens een verslaafde altijd een verslaafde? ‘Het kan in mijn gedachten nooit zo goed blijven gaan als vandaag.’

Meer sappige, sensationele voetbalboeken:

• Andy vander Meijde, Geen genade (2013)
• The Good, the Bad and the Bubbly (1999)
• Wim Kieft, de terugkeer (2018)
• Andy (2013)

Lees hier meer over sappige boeken van oud voetballers.

Beste voetbalboek voor kinderen: Aan de bal, van Lieneke Dijkzeul (2004)

Spannende wedstrijdbeschrijvingen zijn een belangrijk onderdeel van deze boeken, evenals de concurrentiestrijd met andere spelers en de droom om de top te halen.
Er zijn ook veel voetbalboeken die uit een ander vaatje tappen. Zo gaat het voetbalboek ‘Aan de bal’ van Lieneke Dijkzeul gaat niet alleen over voetbal, maar ook over armoede en cultuurverschillen.

Net als de hoofdpersonen in veel populaire voetbalboeken wil het Afrikaanse jongetje Rahmane, graag gescout worden door een grote voetbalclub. Als dat lukt oogst hij niet alleen roem, het zou hem en zijn familie ook helpen om aan de armoede te ontsnappen. Hij woont in een hut van golfplaat, zijn zusje is ziek en zijn vader verdient met rijst planten nauwelijks genoeg om het gezin te onderhouden.
Rahmane en zijn vriendjes voetballen op blote voeten in het zand op een veld zonder goals: ‘Er waren (…) geen doelen, niet in de zin van palen, lat en net, net zomin als er een middenstip was’, schrijft Dijkzeul. ‘Doelen en middenstip waren alleen herkenbaar aan half ingegraven stenen waaraan je gevoelig je tenen kon stoten als je niet oplette.’
Als zijn droom waarheid wordt, en hij naar Nederland mag om daar voor een grote club te gaan spelen is de cultuurschok voor Rahmane enorm. En als hij na zijn stage in Nederland weer terug mag naar Afrika herkent hij zijn eigen gezin eigenlijk niet meer. Dat komt vooral doordat iedereen thuis ineens enorm naar hem opkijkt. ‘Aan de bal’, in 2005 genomineerd voor de Gouden Griffel 2005, is een meeslepend boek voor kinderen vanaf een jaar of tien. Aangrijpend ook want op de weg naar voetbalsucces komt de band van Rahmane met zijn jeugdvrienden Tigani en Henri op het spel te staan.

Hier staan meer goede voetbalboeken voor de jeugd.

Beste voetbalboek over Brazilië: Futebol van Allex Bellos (2002, update 2014)

Brazilië, is niet alleen het beste, maar ook het meest voetbalgekke land ter wereld. Over het land dat vijf keer wereldkampioen werd zijn talloze sfeervolle boeken geschreven.

Futebol van Alex Bellos is het mooiste boek over het Braziliaanse voetbal, omdat deze Britse journalist vertelt met passie, humor en vooral oog voor smakelijke verhalen.  Het land dat vijf keer wereldkampioen werd is ook het land waar begrafenisondernemers kisten verkopen met clubemblemen, waar olieboorplatforms voorzien zijn van voetbalvelden om 5-tegen-5 wedstrijdjes te spelen en waar je via je voetbalclub in het parlement kan komen.
In Futebol, the Brazilian Way of Life beschrijft Alex Bellos de geschiedenis van het Braziliaanse voetbal met sprankelende anekdotes over een van de eerste zwarte spelers, die zijn gezicht wit maakte met rijstpoeder en over een Braziliaanse voetballer op de koude en mistige Faroer-eilanden. ‘Mensen hebben hier geen leven’, zegt hij. ‘Ze gaan niet uit.’

De hele wereld wil Braziliaanse voetballers importerens sinds Pele en zijn medespelers in 1970 wereldkampioen werden in hun kanariegele shirts, voor het eerst op kleuren-tv te bewonderen.
‘Het is veel makkelijker om een slechte Braziliaan te verkopen, dan een briljante Mexicaan’, vertelt de agent van Marcolino tegen Bellos. Dit seizoen 2021-2022 spelen er 108 Brazilianen in de vijf grote competities, meer dan van enige ander land buiten de vijf thuislanden van deze competities: Duitsland, Engeland, Frankrijk, Italie en Brazilie.
Ondanks de vijf wereldkamioenschappen is de verloren WK-finale van 1950 in het land nog altijd een open wond. Aan de vooravond van de beslissende wedstrijd waren de Brazilianen zeker van de overwining, maar ze gingen tegen Uruguay met 2-1 ten onder.
Een van de verklaringen die Alex Bellos in zijn boek aandraagt voor het enorme verdriet dat het verlies in Brazilië heeft veroorzaakt is het feit dat het relatief jonge land nooit oorlog heeft gevoerd met zijn buurlanden.  Waar Europeanen hun tijdvakken indelen met de Wereldoorlogen als piketpalen, gebruiken de Brazilianen daarvoor hun Wereldkampioenschappen. Er zouden er uiteindelijk heel wat volgen, maar Brazilië is en blijft de enige wereldkampioen, die nooit voor eigen publiek het kampioenschap heeft gewonnen. De verloren wedstijd op het wereldkampioenschap tegen Uruguay is misschien wel het grootste moment van nationale crisis dat het land ooit heeft gekend.

Beste boek over fans en clubliefde: Fever Pitch, Nick Hornby (1992)

‘Ik werd verliefd op voetballen, zoals ik later verliefd zou worden op vrouwen’, schrijft Nick Hornby in het beste voetbalboek over fans dat ooit is verschenen. ‘Het gebeurde plotseling, onverklaarbaar, kritiekloos de pijn of ontwrichting die het gevolg zouden zijn.’
In het autobiografische boek getuigt Hornby van zijn passie voor zijn favoriete voetbalclub, Arsenal FC en zijn favoriete spelers toen hij klein was: George Best en Bobby Charlton.

Het verhaal gaat over de ups en downs van het supporter zijn van een voetbalclub, en hoe de prestaties van het team zijn leven beïnvloeden. Het beschrijft ook de verschillende ervaringen die gepaard gaan met het bijwonen van wedstrijden, het omgaan met teleurstellingen en het vieren van successen.

In het boek legt Hornby ook uit hoe belangrijk het voetbal is voor het contact met zijn vader. ‘De zaterdagmiddagen [in het stadion] boden ons de perfecte context waarin we samen konden zijn.’
Na het lezen van dit boek zouden fans en niet fans moeten begrijpen, waarom voetbal voor sommigen het belangrijkste is dat er bestaat in de wereld.

Voetbalboeken over de beste spelers

Over het antwoord op de vraag wie de beste speler ter wereld is of was, zullen voetbalfans het waarschijnlijk nooit eens worden. Pelé, Diego Maradona, Lionel Messi, Johan Cruijff en Cristiano Ronaldo kunnen op grond van hun prestaties allemaal aanspraak maken op die titel. Een keuze maken is moeilijk en over elk van deze spelers zijn zo veel boeken verschenen dat we ze hebben ondergebracht in aparte rubrieken. Lees hier verder over de beste voetbalboeken over Lionel Messi en Johan Cruijff.

Beste voetbalboek over tactiek: Inverting the Pyramid, Jonathan Wilson (2008)

In het boek Inverting the Pyramid: The History of Football Tactics, beschrijft Jonathan Wilson hoe de voetbaltactiek zich heeft ontwikkeld, allereerst van een dribbelspelletje naar een spel waarin alles draait om het passen van de bal naar elkaar. Het boek biedt diepgaand inzicht biedt in de tactische aspecten van voetbal en hoe de benaderingen van teams door de jaren heen zijn veranderd.